Onderzoekers hopen grilligheid van schimmel dollarspot te ontrafelen

ARTIKEL

Wijnand Meijboom, woensdag 6 september 2023

186 sec

Meerjarig onderzoek in opdracht van NGF moet inzicht geven

In het voorjaar van 2022 is in opdracht van de NGF een uitgebreid praktijkonderzoek naar schimmelziekten op greens begonnen. Op die manier moet meer inzicht verkregen worden over de beste manier om schade door deze ziektes te voorkomen en ze op een milieuvriendelijke manier te bestrijden. De meest voorkomende destructieve schimmels op greens zijn dollarspot en sneeuwschimmel.

De NGF publiceert op haar website een serie van drie artikelen over dit onderzoek. Het eerste artikel is verschenen en daarin wordt dieper ingegaan op dollarspot. In de wetenschappelijke literatuur en de greenkeeperspraktijk is veel bekend over de schimmel dollarspot, maar wat er in het gras of de toplaag nu precies gebeurt voordat schade zichtbaar wordt, is onbekend.

Monitoring van de ontwikkeling van dollarspot op de onderzoeksgreens gedurende seizoen 2022 heeft laten zien dat dollarspot op het merendeel van de aan het onderzoek deelnemende golfbanen tot aantastingen van het gras heeft geleid. Factoren als hoge luchtvochtigheid en (bodem)temperaturen in combinatie met schaduw- en luwterijke ligging van de greens hebben hieraan bijgedragen, maar ook op plekken waar je aantastingen niet zou verwachten, is dollarspot waargenomen. De onderzoekers trekken dan ook nog geen conclusies.

Sneeuwschimmel

Tijdens een inventarisatieronde in november 2022 bleek ook de druk van sneeuwschimmel landelijk vrij hoog. Op enkele monitorgreens zijn zowel schadebeelden van sneeuwschimmel als dollarspot waargenomen, mede ingegeven door de voor sneeuwschimmel gunstige omstandigheden. Gemiddelde etmaaltemperaturen waren hoog in combinatie met een hoge relatieve luchtvochtigheid en voldoende stikstofnalevering.

In 2023 stak dollarspot weer de kop op na afloop van de warme droge periode in juni. Ook dan blijken factoren als hoge luchtvochtigheid, temperaturen en een lange bladnattijd de trigger te zijn voor het snel (gedurende één nacht) optreden van dollarspot. Ontwikkeling van webjes (mycelia) werd niet waargenomen.

Lokale meteodata

Lokale meteodata blijken waardevol voor het leggen van (mogelijke) verbanden tussen meteorologische parameters als bladnattijd, bodem- en luchttemperatuur, luchtvochtigheid, bodemvocht en zuigspanning, VPD en lichtinstralingsintensiteit met bodem- en plantkundige aspecten.

Tijdens de inventarisaties in 2022 leken push-up-greenconstructies voordelen te hebben ten aanzien van de tolerantie tegen dollarspot ten opzichte van op droger zand opgebouwde greens (conform USGA-standaarden). Dit zou te maken kunnen hebben met een minder scherpe overgang van nat (de bovenste toplaag, kroon van de plant) naar droog (toplaag > 2 cm en dieper). Ook in de droge maand juni van 2023 bleken lage bodemvochtpercentages in zandige toplagen gevoeliger voor dollarspot.

In de transitie naar een meer 'natuuradaptief' management met meer buffering (van water) en veerkracht (na droogte) is de rol van organische stof belangrijk. De vraag is echter hoe schimmels hierop reageren. Organische stof is belangrijk voor een goed functionerend bodemleven. Hoe belangrijk is organische stof in het volgens IPM-principe duurzaam managen van schimmels? In het onderzoek wordt het organisch stofgehalte op drie dieptes geanalyseerd en gemonitord.

Greenfeespelers

De onderzoekers vragen zich ook af of intensievere bespeling van de baan een rol speelt in de verspreiding. Verenigingen groeien en ook het aantal greenfeespelers neemt toe. Veel van deze golfers verplaatsen zich van de ene naar de andere baan. Wat is de rol van de golfer in het verspreiden van schimmelziekten?

Consistent greenmanagement (in de tijd) lijkt lagere dollarspotdruk te geven. Het consequent in de tijd doorvoeren van onderhoudsmaatregelen (in plaats van reparatie) en daarbij non-disturbance zo veel mogelijk in acht nemend, lijkt voor betere greens te zorgen met gecontroleerde schimmelbeheersing.

Antagonisten

In het seizoen 2023 is begonnen met het analyseren van de greens op de aanwezigheid van schimmel-DNA, zowel pathogenen als saprofyten. Ook is het van belang te weten of er voor dollarspot relevante antagonisten gedetecteerd kunnen worden. Kijkend naar de zogenaamde 'plant-disease cycle' kunnen we sturen op omstandigheden en gewenste duurzame grassen, maar ontbreekt het nog aan voldoende kennis en werking van de schimmel(s) zelf. De schimmel-/bacterieratio lijkt hier een belangrijke rol te spelen. Bovendien, dollarspot beperkt zich niet tot de green. Wat te denken van foregreen, fairway, tee en rough? Ook op die plaatsen is in 2022 dollarspot aangetroffen.

Ook het graszaadmengsel mag, volgens de onderzoekers, niet onderschat worden. In- en doorzaai moet plaatsvinden met het meest dollarspot-resistente graszaad. In het onderzoek proberen de onderzoekers de in- en doorzaaihistorie van de greens in beeld te krijgen. Opvallend is dat er op de greens van enkele golfbanen kleur- en textuurverschillen in struis(g)rassen te zien zijn. Ook werd het ene type wel en het andere niet door dollarspot aangetast. Ongeacht management en groeiomstandigheden lijkt hier niet alleen de grassoort, maar ook het oudere ras een cruciale rol in schimmelgevoeligheid te spelen.

Weerdata

Van de aan het onderzoek deelnemende golfbanen wordt gevraagd om zelf de dollarspot-aantasting te registreren en te beoordelen. Vervolgens wordt deze gerelateerd aan onderhoud- en weerdata. Hieruit komt een verloop door het jaar heen waaruit mogelijk een trend of verband afgeleid kan worden. Uiteraard kan dit alleen bij veel meetdata over meerdere jaren heen. Door lokaal meteorologische data te verzamelen kan meer proactief worden gestuurd op dollarspot. Tot nog toe is er veel informatie beschikbaar over de omstandigheden waaronder de schimmel kan floreren. Maar wat is er bekend over de schimmel zelf? En wat is de verhouding tussen bacteriën en schimmels en welke rol spelen antagonisten?, vragen de onderzoekers zich af. Zij hopen door het onderzoek de antwoorden te vinden.

Onderzoeksteam

Het driejarig praktijkonderzoek bestaat uit metingen op greens, visuele opnames en gesprekken met hoofdgreenkeepers over het onderhoud en beheer. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een onderzoeksteam bestaande uit Arthur Wolleswinkel, Casper Paulussen en Gerard van 't Klooster. Er wordt bij het onderzoek samengewerkt met de NGA (Nederlandse Greenkeepers Associatie) en DGBeheer. Om zoveel mogelijk kennis te vergaren wordt het praktijkonderzoek gedaan op 12 verschillende golfbanen in verschillende landschappen (polder, duin, park, bos).

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie